Lage rugpijn: de mythes ontkracht

Over lage rugpijn is er al veel gezegd en geschreven. Het internet staat vol met theorieën, tips and tricks. Het grote deel hiervan is echter op niets gebaseerd en hierdoor worden bepaalde mythes in stand gehouden. Via deze blogpost willen wij graag deze mythes ontkrachten en enkel de feiten weergeven gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Dit is wat je écht moet weten over lage rugpijn.

Lange tijd (en jammer genoeg vandaag de dag nog steeds te veel) werd er een zuiver biomedische verklaring gegeven aan lage rugklachten. Arthrose, spierspanning, een probleem met de tussenwervelschijf of facetgewricht was de oorzaak van de lage rugpijn. We weten nu dat er slechts uitzonderlijk sprake is van een duidelijk biologische oorzaak zoals bijvoorbeeld een wervelbreuk, tumor of een reumatische aandoening. In alle andere gevallen (meer dan 90%) schiet een zuiver biomedische kijk tekort en is er geen duidelijk aantoonbare oorzaak, vandaar de term aspecifieke lage rugpijn. Als jij last hebt van je rug, val je dus hoogstwaarschijnlijk ook binnen deze categorie. Het is belangrijk om deze rugklachten te benaderen via een biopsychosociaal model. Dit wil zeggen dat naast biologische factoren ook psychologische en sociale factoren in rekening moeten worden gebracht. Zo is het aangetoond dat bijvoorbeeld stress, gedrag, familiale omstandigheden, problemen op het werk, slaaptekort, verwachtingen, gedachten, emoties,… een belangrijke rol kunnen spelen in het ontstaan en onderhouden van lage rugklachten.

In onze praktijk voor sportkinesitherapie worden wij, tot onze frustratie, dagdagelijks geconfronteerd met lage rugpatiënten waarbij medische beeldvorming wordt voorgeschreven. De meest recente wetenschappelijke richtlijnen zijn duidelijk: medisch beeldvorming wordt afgeraden bij aspecifieke lage rugpijn. Maar waarom dan? Wetenschappelijke studies tonen geen verband aan tussen bevindingen op medische beeldvorming en pijn bij lage rugproblemen. Logisch aangezien er bij zo goed als alle lage rugklachten geen biologische of structurele oorzaak aanwezig is. Bevindingen op bijvoorbeeld een MRI zoals facetarthrose of discusdegeneratie zijn normale, niet schadelijke leeftijdsgebonden veranderingen, vergelijk het gerust met rimpels. Deze bevindingen komen minstens even veel voor bij mensen zonder klachten. Een voorbeeld: discusdegeneratie (‘slijtage van de tussenwervelschijf’ in de volksmond) komt voor bij 80% van 50-jarigen die geen symptomen vertonen. Medische beeldvorming biedt dus geen toegevoegde waarde aan de behandeling, in tegendeel. Studies tonen aan dat lage rugpatiënten die medische beedvorming laten uitvoeren een slechtere prognose hebben. Dit komt doordat patiënten vaak onnodig ongerust zijn over de resultaten van de beeldvorming en/of minder gaan bewegen om de rug te willen ‘sparen’, hetgeen een negatieve invloed heeft op de pijnbeleving.

Waarschijnlijk de hardnekkigste mythe over lage rugpijn is dat een goede houding belangrijk is in het voorkomen en behandelen van lage rugklachten. Dit is, misschien tot je verbazing, niet correct. Onderzoekt toont aan dat er geen link is tussen houding en lage rugpijn. Er bestaat niet zoiets als de ideale ergonomisch houding bij het zitten. Wel is het belangrijk om regelmatig van houding te veranderen en langdurig zitten zoveel mogelijk te vermijden. Zo kan het bijvoorbeeld interessant zijn om staand en zittend werk af te wisselen. Hetzelfde geldt voor heffen en tillen. Ook hier is aangetoond dat er geen ideale techniek is om iets op te tillen, zoals bijvoorbeeld de klassieker ‘goed door de benen gaan en de rug recht houden’. Dit soort richtlijnen kunnen zorgen voor bewegingsangst en lage rugklachten zelfs in de hand werken. De rug is één van de sterkste structuren van het lichaam en mag dus gerust belast worden, een zwaar gewicht heffen met gebogen rug is in principe geen probleem, al is het raadzaam om dit, net als voor elke andere lichaamsregio, geleidelijk aan op te bouwen. Tenslotte toont wetenschappelijk onderzoek ook dat er geen relatie is tussen ‘houdingsafwijkingen’ zoals een beperkt beenlengteverschil, bekkenscheefstand of hyperlordose en lage rugpijn. Dit zijn normale anatomische variaties of asymmetrieën die geen oorzaak van zijn van de klachten en dus ook niet gecorrigeerd moeten worden.

Lage rugpijn heeft, onterecht, een slechte reputatie. Iedereen kent wel iemand die last heeft van chronische lage rugpijn. Dit is vooral te wijten aan het feit dat lage rugklachten enorm veel voorkomen, ongeveer drie kwart van de bevolking krijgt er ooit in zijn leven wel eens mee te kampen. Desondanks is de prognose gunstig: de overgrote meerderheid herstelt spontaan op enkele weken of maanden. Ondanks algemeen aangenomen neemt lage rugpijn ook niet toe met de leeftijd. De quote ‘Ik ben nog maar 40 en heb nu al last van mijn rug, dat belooft voor later!’ is snel te weerleggen. Statistisch gezien zien we een piek van lage rugklachten tussen de 40 en 55 jaar, nadien zien we opnieuw een daling. Dit is ook nog eens een mooi voorbeeld om aan te tonen dat lage rugpijn niet gelinkt is aan arthrose, want dit neemt net toe met de leeftijd.

We hopen dat we je via dit blogartikelen nieuwe inzichten hebben gegeven omtrent lage rugklachten. Deel dit gerust met kennissen, familie of vrienden met of zonder lage rugklachten en help zo deze hardnekkige mythes mee de wereld uit! Kamp je zelf met lage rugklachten en laat je je graag begeleiden in je herstel? Neem dan zeker contact op met onze sportkinesitherapeuten in onze praktijk te Mechelen. Wij helpen je graag verder!